گام مشترک آب‌منطقه‌ای مازندران و پژوهشگران برای مدیریت منابع آب

به گزارش روابط عمومی شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران، اعضای اندیشکده مطالعات راهبردی امنیت آب بعدازظهر روز چهارشنبه -24 خرداد- با حضور در دفتر مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران، پیرامون برخی مسائل و چالش‌های حوزه آب استان به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداختند.

در این نشست که با حضور مدیرعامل و تعدادی از مدیران شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران، نماینده نهاد رهبری در دانشگاه پیام نور مازندران، رئیس دانشگاه پیام نور و اعضای شورای اندیشکده راهبردی مطالعات امنیت آب برگزار شد علاوه بر معرفی ماهیت اندیشکده امنیت آب، الزامات و ضرورت‌های فعالیت تشکل‌های علمی مانند اندیشکده‌ها در کنار دستگاه‌های اجرایی تشریح شد.

هم‌افزایی نخبگان و مدیران

رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی امنیت آب دانشگاه پیام نور مازندران در این نشست با اشاره به نقش محوری و برجسته اندیشکده‌ها در کشورهای توسعه‌یافته اظهار کرد: کشورهای توسعه‌یافته به نقش و اهمیت اندیشکده‌ها در اتخاذ راهبردها و تصمیم‌گیری‌ها پی برده‌اند و دهه‌هاست که از این ظرفیت بهره می‌گیرند، اما این تشکل‌های کاربردی در کشور ما هنوز به جایگاهی که باید باشند نرسیده‌اند.

محمد امینی ضمن تشریح برخی اقدامات و فعالیت‌های اندیشکده مطالعات راهبردی امنیت آب، گفت: این اندیشکده شخصیتی حقوقی دارد و ذیل مجموعه نهاد رهبری دانشگاه‌های کشور است. تلاش زیادی شد که این اندیشکده شکل بگیرد تا گامی در راستای صیانت از منابع آبی و فرهنگسازی حوزه آب استان برداشته شود. خوشبختانه اندیشکده مطالعات امنیت آب تا کنون کارکرد خوبی داشت و از اندیشکده‌های برتر محسوب می‌شود.

رئیس هیئت مدیره جامعه جنگلبانی ایران تصریح کرد: ما باید با اهتمام عمومی در مسیر حفاظت از منابع آبی، جنگل‌ها و محیط زیست گام برداریم. معتقدیم که دستگاه‌های دولتی ما در مسیر فعالیت‌شان تنها هستند و این اندیشکده آمادگی دارد به هر شکلی که در توان داریم با نهادهایی مانند آب‌منطقه‌ای برای تحقق اهداف ترسیم شده‌شان همکاری کنیم.

وی با اشاره به وجود قوانین مناسب در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی و تاکیدات همیشگی مسئولان ارشد نظام بر این موضوع خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب بارها در زمینه مسائل مرتبط با آب تاکیدات روشن و صریحی داشتند. از نظر قوانین حفاظت از آب و محیط زیست و منابع طبیعی هم کشور ما یکی از پیشروترین کشورهای دنیاست. اما با وجود این تاکیدات و قوانین هنوز چالش‌هایی داریم که باید برطرف شود.

رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی امنیت آب دانشگاه پیام نور مازندران افزود: هدف و تلاش ما بر این است که در کنار دستگاه‌های اجرایی و با استفاده از ظرفیت‌های موجود در قانون و مراکز علمی و همچنین آگاه‌سازی جامعه، در بخش آب کمک کنیم تا به یک برنامه‌ریزی جامع و همه‌جانبه‌نگر برسیم.

نقش مکمل اندیشکده در اجرای طرح‌های مرتبط با آب

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران نیز در این نشست ضمن قدردانی بابت تشکیل اندیشکده امنیت آب، اظهار کرد: تشکیل این اندیشکده را به فال نیک می‌گیرم و معتقدم که می‌تواند کمک بسیار زیادی به ما کند. چنین تشکلی با توجه به پشتوانه علمی و اجتماعی‌اش، طبیعتا می‌تواند در محافل و مجامعی که به هر دلیلی با دیدگاه‌های کارشناسانه آب‌منطقه‌ای مخالفت می‌شود به کمک ما بیاید.

حیدر داوودیان افزود: در همین دوره خشکسالی بارها با این مشکل مواجه شدیم که توصیه‌های کارشناسی ما حتی در نگاه برخی مسئولان نیز برای همراهی با تقاضاهای مردم پذیرفته نمی‌شود. در چنین مواقعی کار برای ما دشوار می‌شود. اما اگر اندیشکده با توجه به جایگاه علمی‌‌اش و غیردولتی بودن همراه شود، قطعا زودتر به نتیجه می‌رسیم. ضمن این که از مشورت‌های سازنده این اندیشکده و اعضای آن نیز می‌توانیم به عنوان گزینه‌های اجرایی استفاده کنیم.

وی اظهار کرد: البته تعاملات اندیشکده باید در سطح گسترده‌تر و فرااستانی اتفاق بیفتد تا ضریب نفود بالاتری برای اثرگذاری بیشتر داشته باشد.

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران با اشاره به نامگذاری این اندیشکده گفت: ما اکنون نه تنها با مساله کاهش در کمیت آب مواجهیم، بلکه افت کیفیت آب را نیز شاهد هستیم. یعنی امنیت آب در جامعه به خطر افتاده است. نامگذاری هوشمندانه این اندیشکده نشان می‌دهد که نگرش و دغدغه‌های نزدیکی داریم که این امر برای ما یک فرصت محسوب می‌شود.

داوودیان خاطرنشان کرد: شرکت آب‌منطقه‌ای در بحث تامین و توزیع آب مکلف به اجرای پروژه‌های گوناگون است. طبیعتا ممکن است در مسیر اجرای برخی پروژه‌های مرتبط با تحقق این هدف، با اختلاف‌نظرهایی مواجه شویم. مثلا بخشی از مهار آب‌های سطحی را به ناچار باید با سازه‌های بزرگ انجام دهیم. از نخبگان کمک می‌خواهیم که مشورت دهند آیا راه اجرایی و کم‌هزینه دیگری برای تامین مناسب آب وجود دارد؟ در چنین مواردی بی‌تردید پذیرای مشورت‌های راهبردی هستیم و از راهنمایی‌های علمی در این زمینه بهره می‌گیریم.

کمک به ایجاد تشکل‌های آب‌بران

معاون طرح و توسعه شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران نیز که در این نشست حضور داشت، با اشاره به نیاز جدی مازندران به ایجاد تشکل‌های اجتماعی در حوزه مصرف آب، اظهار کرد: در مازندران از نظر ایجاد تشکل‌های آب‌بران برای تحقق مشارکت اجتماعی هنوز در ابتدای راه هستیم که اندیشکده می‌تواند در این بخش کمک زیادی کند.

افراسیاب میرزایی افزود: آب‌منطقه‌ای مازندران شرکتی پویا و پا به کار است که انتظار همکاری و همراهی نخبگان علمی جامعه را در مسیر فرهنگسازی و ترویج اندیشه‌های آینده‌نگرانه برای مدیریت منابع و مصارف را دارد.

وی ضمن تشریح برخی چالش‌های اجتماعی پیش روی اجرای پروژه‌های آبی استان، خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های ما در این زمینه، رواج یافتن برخی نگرش‌های نادرست در زمینه اقدامات مرتبط با مدیریت منابع آب است.

معاون طرح و توسعه شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران افزود: افرادی در سال‌های اخیر مقابل اجرای طرح‌های مطالعه شده و علمی مرتبط با ذخیره آب در استان ‌ایستادند و باور اجتماعی را نسبت به اجرای این اقدامات تخریب کردند. حالا در دوره بحران خشکسالی خبری از همین افراد نیست. متاسفانه این رفتارها مانع بزرگی برای فرهنگسازی و حتی اجرای اقدامات زیرساختی محسوب می‌شود. انتظار ما این است که اندیشکده در چنین مواردی نیز وارد عرصه شود.

اندیشکده؛ حلقه واسط بین پژوهش و مدیریت

دکترای علوم و مهندسی آب در گرایش سازه‌های آبی و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور هم با بیان این‌که اندیشکده‌ها حلقه واسط بین پژوهش‌های انجام شده برای استخراج سیاست‌ها و راهبردها هستند، گفت: تلاش اندیشکده این است که با واکاوی داده‌ها، تصمیم‌های دانش‌پایه در اختیار مدیران و مسئولان قرار بگیرند که مدیران با گزینه‌های بیشتری برای تصمیم‌گیری در یک حوزه مشخص مواجه باشند.

بابک مؤمنی خاطرنشان کرد: اندیشکده راهبردنگار است و از دل پژوهش‌های جاری در کشور و دنیا تصمیم تولید می‌کند. البته این که دستگاه چه تصمیمی را اتخاذ و انتخاب می‌کند به مدیران ارتباط دارد.

وی افزود: ما باید به آینده‌پژوهی در آب برسیم. چون ممکن است برنامه‌های امروزی ما در آینده کاربردی نباشد. کسی تصور نمی‌کرد که مازندران با بحران آب یا بحران زباله مواجه شود. اما این اتفاقات رخ داد و همینجاست که اهمیت آینده‌پژوهی روشن می‌شود.

عضو شورای سیاستگذاری اندیشکده مطالعات امنیت آب گفت: انتظار ما از شرکت آب‌منطقه‌ای این است که کرسی‌های نظریه‌پردازی اندیشکده‌ در همین دستگاه و با حمایت شرکت برگزار شود. یعنی پژوهشگران و نخبگان در این مجموعه جایی برای حرف زدن داشته باشند. در تمام دنیا اندیشکده‌ها را مسئول مصالح جامعه می‌دانند. چون مسئولیت تولید اندیشه با این گروه‌هاست.

وی خاطرنشان کرد: مستندسازی هم یکی از دغدغه‌های اندیشکده است که برای آن در حوزه اقدامات آب‌منطقه‌ای مازندران آمادگی داریم. زیرا معتقدیم تجربه مدیریت منابع آبی در سال‌های اخیر باید ثبت شود و برای آیندگان بماند.

نیاز به مدیریت یکپارچه منابع و مصارف آب در مازندران

عضو شورای سیاستگذاری اندیشکده مطالعات راهبردی امنیت آب نیز در این جلسه به نقش تکمیلی اندیشکده برای شکل‌گیری کارگروهی اثرگذار در بخش آب اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات جدی ما در حوزه آب این است که به صورت یکپارچه مدیریت آب انجام نمی‌شود. برای نمونه آب‌منطقه‌ای تامین آب را انجام می‌دهد و آب به صورت حجمی ارائه می‌شود، اما در بخش مصرف جهاد کشاورزی دخیل است.

پژمان داداشی اظهار کرد: طبیعتا آب‌منطقه‌ای نمی‌تواند به حوزه مزرعه ورود کند و جهاد کشاورزی هم نمی‌تواند در بخش تامین آب وارد شود. بنابراین به یک کارگروه مشترک نیاز داریم تا خروجی اقدامات بر اساس تحلیل و واکاوی داده‌ها باشد.

وی افزود: امروز نیاز داریم که در بحران خشکسالی یک برنامه درون‌مزرعه‌ای برای مدیریت شرایط کنونی و کوتاه‌مدت داشته باشیم و برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت را نیز همزمان پیگیری کنیم. نباید در مسیری پیش برویم که کمک امروز به کشاورزان منجر به آسیب‌هایی به منابع آبی طی سال‌های آینده شود.

داداشی تصریح کرد: در شرایطی قرار داریم که باید تصمیم‌های ما بر اساس مدل‌سازی و برنامه‌های آینده‌محور باشد. اندیشکده می‌تواند به عنوان یک رابط علمی برای شکل‌گیری کارگروهی علمی بین آب‌منطقه‌ای و جهاد کشاورزی کمک کند تا تصمیم‌های کاربردی مشترک در این بخش اتخاذ شود.

فرهنگسازی با کمک اندیشکده

مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران هم در این جلسه تصمیم‌گیری‌های درست و فرهنگسازی را مستلزم مشورت گرفتن از نخبگان دانست و گفت: اگر می‌خواهیم در مسیر اقدامات‌مان به سرانجام درستی برسیم حتما باید از مشورت اندیشکده‌های اینچینی بهره بگیریم تا در فرهنگسازی و تصمیم‌گیری‌ها درست گام برداریم.

منصور رضایی کلانتری افزود: اگر امروز نتوانیم فرهنگ مصرف را برای جامعه نهادینه کنیم، قطعا در آینده نزدیک با چالش‌های بسیار جدی مواجه خواهیم شد. یک دستگاه دولتی مانند آب‌منطقه‌‌ای توان و امکان این‌که مقابل همه برداشت‌های بی‌رویه یا مصرف نادرست بگیرد را ندارد. اصلی‌ترین راه برای عبور از این بحران، فرهنگسازی است که امیدواریم در کنار اندیشکده بتوانیم در این مسیر گام‌های مناسبی برداریم.

وی اظهار کرد: هرچند که در شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران همواره داده‌ها و وضعیت منابع آبی تحلیل و واکاوی می‌شود، اما معتقدیم برای اثرگذاری در درازمدت به همراهی و حضور چنین اندیشکده‌ای نیاز داریم تا به تحلیل‌هایی بر اساس داده‌های موجود برسیم.

در این نشست رئیس دانشگاه پیام نور مازندران و سایر اعضای شورای سیاستگذاری اندیشکده مطالعات امنیت آب نیز دیدگاه‌های خود درباره راهکارهای استفاده از ظرفیت اندیشکده و محافل علمی برای کمک به تحقق اهداف مرتبط با بخش آب در استان را مطرح کردند و مقرر شد که ارتباط اندیشکده با شرکت آب‌منطقه‌ای افزایش یابد.